Vanochtend ontvang ik een sms van Rupak, “vanwege kritische omstandigheden kan ik vandaag niet helpen met de projectwerkzaamheden.” Ik bel hem onmiddelijk maar hij kan me op dat moment niet vertellen wat er is.
We gaan vandaag opnieuw naar ons schilderproject op basisschool Shree Krishna. Samen met een groep frisse, nieuwe vrijwilligers uit Friesland, springen we in de taxi van Kumar Ji. De drie jongedames, Tine, Geeske en Caro zijn enkele dagen geleden in Nepal gearriveerd en verblijven in huize Dhakal. Sharada schilt er gewoon nog een paar rijstkorrels bij. We zijn inmiddels alweer aardig gewend aan de Dhal bhat. De fameuze kin curd (lokale yak yoghurt) als toetje, doet onze darmen weer enigzins tot rust brengen. Maar goed ook, want richten op een hurk wc blijft een uitdaging. De hoeveelheid wc papier die het nauwe gat te verwerken krijgt is in lange tijd niet zo veel geweest, waardoor ik de dames regelmatig moet waarschuwen voor een goede doorvoer. Het is een hele verantwoordelijkheid.
Stuiterend in Kumar Ji’s taxi rijden we de stad uit. Het is altijd weer een verademing om in de frisse omgeving van Changu aan te komen. De ontvangst in de lerarenkamer is altijd een formele aangelegenheid. Ik schud de hand met de mannen en de vrouwen geven elkaar de namasté groet. Het van links naar rechts schudden van mijn hoofd gaat me steeds beter af. Het voedt enigzins ons wederzijds begrip.
Omdat de school vandaag open is en de meeste lokalen in gebruik zijn storten we ons op een potentiele ruimte die al jaren leeg staat. Het is één van de mooiste en aangenaamste lokalen met uitzicht over de bergrug van de Kathmandu vallei. Als we de deuren openen blijkt dat ons een enorme klus te wachten staat. Bakstenen, zand, cement, stoelen en tafels reiken tot aan het plafond. De principal lacht wat zenuwachtig om vervolgens langzaam, zonder aanwijzingen, af te druipen naar zijn kantoor. Bij het optillen van de eerste steen schiet er een spitsmuis door de ruimte, het beestje probeert tegen de muren op te klimmen om zich in veiligheid te brengen. Caro klimt op één van de bureaus, gilt het uit, de angstkreet galmt als een radiogolf door, in het dieper gelegen dal. Gedecideerd slaat één van de school ‘didi’s’ (kantinejuf) haar bezem stuk op het tere beestje en smijt het muisje onfortuinlijk naar buiten.
Ondertussen hang ik buiten in één van de schommels omdat de zogenaamde springspin het op me heeft voorzien, het krioelt ervan. Nadat ik de overige muizen heb weg ge-ksssst, bevrijdt Caro mij van de spinnenplaag door ze één voor één met een stuk bamboe uit te roeien. Ze hebben tenslotte een mooi leven gehad.
De opruiming kan beginnen, ons gekrijs heeft al aardig wat kinderen naar de openstaande luiken gelokt waardoor we hen mooi als hulp kunnen inzetten voor de schoonmaak, steen voor steen. Vanaf de eerste verdieping hangen de leraren nonchelant uit het raam om neer te kijken hoe wij ons in het zweet werken. De calvinistische houding van onze Friese vrijwilligers staat in contrast met de Boedistische inslag van onze Nepalese collega’s. Johannes is, tenslotte, innertijd ook niet verder gereisd dan het Zwitserse hooggebergte. De tomeloze inzet van de meiden heeft één van de senior leraren uiteindelijk toch nog beneden doen komen om te vertellen dat ons aangelegde paadje van puin niet geschikt is. Even later laat hij de kinderen de stenen uit de modder pulken om ze vervolgens in rijen op te stellen en even verderop een nieuw pad te creeren.
Tijdens de lunch belt Rupak. Hij vertelt me dat zijn neefje van 19 zelfmoord heeft gepleegd. De jongen had al verschillende keren een donornier gekregen nadat Rupak samen met zijn vrienden Bikash en Thakur meerdere malen geld ingezameld hadden voor een transplantatie. Het lichaam stootte het orgaan steeds af. Toen de doktoren gisteravond aan zijn ziekenhuisbed stonden en aan zijn ouders vertelde, dat zijn situatie wederom verslechterde, besloot hij tegen middernacht vanaf de derde verdieping vanuit het ziekenhuis te springen. Het is een veelvoorkomend probleem in Nepal. Lokale ziekenhuizen moeten met minimale middelen gezondheidzorg toepassen. In veel gevallen wordt er zelfmoord gepleegd zodat de familie de ‘last’ niet hoeft te dragen. En als er geld wordt ingezameld voor een donor dan moet je je afvragen waar deze vandaan komt. Die avond vertelt Thakur dat enkele weken geleden in een verafgelegen dorp iedere bewoner organen heeft afgestaan om een paar extra rupees te verdienen.
